Chuqurlashib borayotgan geosiyosiy va geoiqtisodiy qarama-qarshiliklar, shuningdek, mintaqaviy beqarorlikning saqlanib qolayotgan manbalari fonida bashorat qilish qiyin bo‘lgan jarayonlarning rivojlanishi bilan birga jadal o‘zgarib borayotgan xalqaro vaziyat xalqaro hamjamiyat uchun jiddiy muammolarni yuzaga keltirmoqda.

Eron-Isroil mojarosining joriy yilning 13 iyunidagi kuchayishi xalqaro tanglikning o’sishining asosiy omiliga aylandi. Ilgari asosan yashirin va assimetrik xarakterga ega bo'lgan bu mojaro birinchi marta harbiy zarbalar bilan almashishdan keyin keng ko'lamli urushga aylanib ketish xavfi bilan ochiq davlatlararo qarama-qarshilik belgilariga ega bo'ldi. Bu nafaqat mojaroning bevosita ishtirokchilari va ittifoqchilari, balki jahon hamjamiyatining aksariyat davlatlarida ham xavotir uyg'otdi.

Bunday holatning sababi tizimli va ko'p qirrali hamda global xarakterga ega bo'lib, birinchi navbatda energiya xavfsizligi muammolari bilan bog’liq. Mojaro Fors ko'rfaziga kirish eshigi bo'lgan strategik ahamiyatga ega Hormuz yo’lagini yopib qo'yish xavfini oshirib, xalqaro savdo va tranzit yo'laklari va ko'rfaz bandargohlarini to'sib qo'yish xavfini oshirdi. Jahon neft eksportining 20-25% va tabiiy gazning 30% dan ortigʻi Hormuz boʻgʻozi orqali oʻtadi. Bu mintaqada barqarorlikka tahdid soladigan har qanday tahdidlar darhol neft va gazning jahon narxlarida o‘z aksini topadi,  degani, ya’ni ular mojaro bilan to‘g‘ridan-to‘g‘ri bog‘liq bo‘lmagan mamlakatlar manfaatlariga zarar keltiradi. Ba'zi ekspertlar hozirdanoq narxning o’sishi bir barrel uchun 100 dan 250 dollargacha yetishini taxmin qilmoqda.

Mojaro moliya va investitsiya bozorlari manfaatlariga ham ta'sir qildi. Investorlar, qoida tariqasida, qaltis mintaqadagi beqarorlik belgilarini salbiy qabul qiladilar. Noaniqlik kapital oqimini oshiradi va quyidagilarga ta'sir qilishi mumkin:

• energetika va transport sektoriga xavfli investitsiyalar darajasiga;
• Yaqin Sharq va qo'shni mintaqalarning to'g'ridan-to'g'ri xorijiy investitsiyalar uchun jozibadorligiga;
• rivojlanayotgan mamlakatlar valyutalarining barqarorligiga.

Shunday qilib, global o'zaro bog'liqlik sharoitida xatto mintaqaviy mojarolar ham jahon iqtisodiyotiga nomutanosib ravishda katta ta'sir ko'rsatishi mumkin. Shu bilan birga, xalqaro hamjamiyat diplomatik vositachilik, OPEK+ doirasida muvofiqlashtirish, sug‘urta mexanizmlari va logistika operatorlarining moslashuvchanligini o‘z ichiga olgan bir qator oldini olish javob vositalariga ega ekanini ta’kidlash lozim. Shuning uchun uzoq muddatli barqarorlik nafaqat mojaroning rivojlanishiga, balki asosiy xalqaro ishtirokchilarning kelishilgan holda harakat qilish qobiliyatiga, deeskalatsiya va barqarorlikni saqlashga, insoniyat iqtisodiyotining muhim sohalariga bog'liq bo'ladi.

Eron-Isroil mojarosining kuchayishi, shuningdek, dunyoning yetakchi davlatlarining Yaqin Sharqdagi geosiyosiy raqobati kuchayishining ham omili bo’ldi. Global kuch markazlari o‘rtasidagi bu raqobat mintaqani bir-biri bilan kesishgan manfaatlar maydoniga aylantirib, uni tarqoq va strategik jihatdan noaniq holga keltirmoqda. Tarixan Yaqin Sharq, Yevropa, Shimoliy va Janubi-Sharqiy Osiyodagi asosiy geosiyosiy va tranzit yo‘nalishlari kesishgan joyda joylashgan Markaziy Osiyo davlatlari uchun bunday dinamika tashqi siyosiy va tashqi iqtisodiy xavflarni keltirib chiqaradi. O‘zbekiston rahbari Sh.M.Mirziyoev mojaro boshlangach: “dunyoda yana mojaro  boshlandi, u nafaqat Yaqin Sharq, balki bizning mintaqaga ham ta’sir ko‘rsatadi”, degan xavotirni bildirdi.

Ma’lumki, bir necha yildirki, Markaziy Osiyo davlatlari xalqaro transport-logistika yo’laklarini, jumladan, “Shimol-Janub”, “Xitoy - Markaziy Osiyo -Yevropa”, TRASEKA va trans-afgʻon tashabbuslarini rivojlantirishda faollik koʻrsatmoqda. Ushbu loyihalar tashqi iqtisodiy aloqalarni diversifikatsiya qilish va mintaqaning global ta’minot zanjirlariga integratsiyalashuvi uchun strategik muhim hisoblanadi. Biroq Fors ko‘rfazi va Qizil dengizdagi mojaroning kuchayishi ushbu yo‘nalishlarning barqarorligi va bashorat qilinishi uchun qo‘shimcha xavf tug‘dirmoqda. Harbiy va siyosiy keskinlikning kuchayishi sug'urta xarajatlarining oshishiga, yetkazib berish muddatlarining uzayishiga va tranzaksiya xarajatlarining oshishiga olib kelishi mumkin, bu esa odatda mintaqaning xalqaro yuk tashish va infratuzilmaga sarmoya kiritish uchun jozibadorligini pasaytiradi.

Yuzaga kelgan vaziyatga baho berar ekanmiz, shuni aytish mumkinki, Eron-Isroil mojarosi mintaqaviy darajadagi holatdan butun xalqaro xavfsizlik arxitekturasiga ta’sir ko‘rsatishga qodir omillar toifasiga o‘tdi. Uning rivojlanishi o‘ta muhim masalalarga – energetika, global savdo va transport yo‘laklarining barqarorligiga ta’sir qildi. Markaziy Osiyo uchun bu oqibatlar to‘g‘ridan-to‘g‘ri harbiy ma’noda emas, balki tashqi xatarlarning kuchayishi va barqaror rivojlanish yo‘lini amalga oshirishni davom ettirish uchun shart-sharoit yaratish maydonining torayishida namoyon bo‘ladi. Bunday sharoitda turli yo‘nalishlarda mintaqaviy va global hamkorlikni mustahkamlash ustuvor vazifa ekanini davlatimiz rahbari joriy yil aprel oyida bo‘lib o‘tgan birinchi Samarqand xalqaro iqlim forumida bugungi voqealarni sezayotgandek ta’kidlagan edi.

Mojaroni ehtimoliy hal qilish muammosiga o'tadigan bo'lsak, shuni ta'kidlash lozimki, bir tomondan Eron, ikkinchi tomondan, Isroil va AQSh o'rtasidagi ziddiyat hozirgi zamon xalqaro siyosatidagi eng murakkab va ko'p qirrali muammolardan biridir. U nafaqat siyosiy va harbiy qarama-qarshiliklarni, balki barqaror va tez tartibga solishga erishishni qiyinlashtiradigan mafkuraviy, tarixiy, diniy va mintaqaviy jihatlarni ham o'z ichiga oladi. Shuni ham ta'kidlash kerakki, so'nggi o'n yilliklar davomida bu tomonlar o'rtasidagi o'zaro munosabatlar tiyib turish, davriy inqirozlar va diplomatik yaqinlashishga urinishlar ko’rinishida sodir bo'ldi. 2015-yilda imzolangan Qo‘shma kompleks harakatlar rejasi (QKHR), siyosiy iroda bilan eng nozik masalalar ham konstruktiv muloqot mavzusiga aylanishi mumkinligini ko‘rsatishning yorqin misoli bo‘ldi. Biroq manfaatdor tomonlarning keyingi qadamlari vaziyatni yana keskinlik zonasiga qaytardi.

Mojaroning hozirgi rivojiga e’tibor berilsa, biz hozirda mintaqaviy xavfsizlikning boʻlinish darajasi oshganiga, ayniqsa, Yaman, Suriya, Livan va Gʻazo sektoridagi mojarolarda ishtirok etayotgan nodavlat aktorlar faolligining kuchaygani misolida,  guvoh boʻlamiz. Bu holat tizimli yondashuv zarurligini, bunda mojaroning bevosita ishtirokchilari bilan bir qatorda mintaqadagi vaziyatni normallashtirish va energiya bozorlarini barqarorlashtirishdan manfaatdor bo‘lgan nufuzli vositachilar ham muhim rol o‘ynashi mumkinligini ko‘rsatadi.

Hozircha mojaroni tez va to‘liq hal etish haqida gapirishga hali erta. Biroq, maqsadli kelishuvlar, keskinlikni kamaytirish mexanizmlari va ishonchni mustahkamlash choralari, ayniqsa, diplomatik sa'y-harakatlarni kuchaytirish va deeskalatsiyadan o'zaro manfaatdorlik bo’lgan taqdirda, mumkin. Bunday qadamlar yaqin kelajakda yanada barqaror muloqotni boshlash uchun asos bo'lishi mumkin.

Mavjud omillarning murakkabligi va mojaroda ishtirok etayotgan tomonlarning davom etayotgan ishonchsizligi hisobga olinsa, uning yaqin kelajakda yakuniy yechimi ushbu tomonlarning murosaga kelish yo’llarini topish qobiliyatiga bog'liq bo'ladi. Bu borada ochiq muloqot kanallarini saqlab qolish, ishonchni bosqichma-bosqich tiklash, barcha tomonlarning nafaqat o‘z manfaatlarini, balki mintaqaviy va global barqarorlikni ham hisobga olishga intilishi muhim ahamiyat kasb etadi. Tarix shuni ko'rsatadiki, hatto eng shiddatli to'qnashuvlar ham siyosiy iroda, strategik vazminlik va nufuzli vositachilar ishtiroki bo'lsa, kelishuvlar tomon rivojlanishi mumkin.

Shu nuqtai nazardan, Prezident Donald Trampning Eron va Isroil oʻrtasida oʻt ochishni toʻxtatish haqidagi yaqinda qilgan bayonoti, uning siyosiy kontekstidan qatʼi nazar, axborot va diplomatik signal sifatida, ayniqsa, uning ham ichki Amerika auditoriyasiga, ham xalqaro kun tartibiga taʼsirini hisobga olgan holda, albatta, qiziqish uygʻotadi. Mintaqada davom etayotgan yuqori keskinlik fonida o’t ochishni to’xtatish yoki harbiy tanglikni pasaytirish imkoniyatini ko'rsatuvchi har qanday bayonot ijobiy axborot belgisi sifatida qabul qilinishi mumkin, ammo uning realizmi va uzoq muddatli tabiati balandparvozlik emas, balki rasmiy tomonlarning muvofiqlashtirilgan harakatlariga, shartnomalar ijrosini nazorat qiluvchi diplomatik kanallar va mexanizmlarning mavjudligiga bog'liq.

Garchi bunday bayonotlar keskinlikni pasaytirishni kafolatlamasa-da, ulardan diplomatik imkoniyatlar oynasi sifatida foydalanish mumkin, ayniqsa ular ortidan manfaatdor tomonlarning rasmiy vakillari tomonidan bir qator amaliy qadamlar qo‘yilsa. Kelajakdagi har qanday tashabbuslar xalqaro vositachilarning mumkin boʻlgan ishtiroki va qarama-qarshi tomonlarning roziligi bilan institutsional asosga, oʻzaro majburiyatlarga va keskinlikni yumshatish boʻyicha kelishilgan formatlarga asoslanishi muhim.

Bu borada O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining Tashqi ishlar vazirligining rasmiy pozitsiyasida aniq ifodalangan tashqi siyosat kursi alohida ahamiyat kasb etadi. Ushbu pozitsiyaning markazida nizolarni hal qilishning harbiy yo'lidan tubdan voz kechish, tinch muloqot va xalqaro huquq normalariga muvofiq hal etishga intilish, shuningdek, barqaror rivojlanish, mintaqaviy va global barqarorlikni ta'minlashning asosiy vositasi sifatida siyosiy va diplomatik usullarga e'tibor qaratish yotadi.

A.Xaydarov

s.f.d., professor

O‘zbekiston Respublikasi

JIDU, Diplomatik akademiya direktori

2025-yilning 19-iyun kuni O‘zbekiston Jahon iqtisodiyoti va diplomatiya universiteti (JIDU) huzuridagi Diplomatik akademiya direktori A.Xaydarov Diplomatik akademiya va Rossiya TIVning dolzarb xalqaro muammolar instituti rahbariyati bilan uchrashuv o‘tkazdi.

A.Xaydarov JIDU va unga ishonib topshirilgan Diplomatik akademiya tomonidan olib borilayotgan ilmiy-ma’rifiy ishlar, Rossiya davlat va ta’lim tashkilotlari bilan hamkorlik aloqalari haqida so‘zlab berdi.

Rossiya tomoni Rossiya TIV Diplomatik akademiyasi va dolzarb xalqaro muammolar institutining ilmiy va nashriyot faoliyati, “Yangi diplomatik lug‘at”ni nashr etish va Akademiya va institutning boshqa tashabbuslari haqida ma’lumot berdi.

Tomonlar, shuningdek, ikki tomonlama aloqalarni o‘rnatish istiqbollarini, o‘zaro hamkorlikning mumkin bo‘lgan amaliy formatlarini muhokama qildilar. Rossiya tomoniga ikki akademiya o‘rtasida o‘zaro anglashuv memorandumi loyihasi ko‘rib chiqish uchun topshirildi.

Tashrif chogʻida Akademiya va IAMP xodimlari bilan uchrashuv va suhbat boʻlib oʻtdi, unda Yevroosiyo qitʼasidagi hamkorlik va xavfsizlik masalalari, Rossiya va Oʻzbekistonning Afgʻoniston bilan aloqalari muammolari, shuningdek, mumkin boʻlgan qoʻshma tadbirlar va nashrlar muhokama qilindi. A.Xaydarov O‘zbekiston tashqi siyosatining asosiy jihatlari va Afg‘oniston bilan munosabatlarning bugungi holatiga to‘xtalib o‘tdi, shuningdek, qiziqqan auditoriyaning ko‘plab savollariga javob berdi. Uchrashuv do‘stona va konstruktiv ruhda o‘tdi.

O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev 27-iyun kuni Minsk shahrida Oliy Yevroosiyo iqtisodiy kengashining navbatdagi yig‘ilishida YOII huzuridagi kuzatuvchi davlat rahbari maqomida ishtirok etdi.

Belarus Respublikasi Prezidenti Aleksandr Lukashenko raisligida o‘tgan uchrashuvda Qozog‘iston Respublikasi Prezidenti Qasim-Jomart Toqayev, Qirg‘iz Respublikasi Prezidenti Sadir Japarov, Rossiya Federatsiyasi Prezidenti Vladimir Putin, kuzatuvchi maqomida Kuba Respublikasi Prezidenti Migel Dias-Kanel, Eron Islom Respublikasi Prezidenti Mas’ud Pezeshkiyon (videomurojaat yo‘lladi) hamda Yevroosiyo iqtisodiy komissiyasi Hay’ati raisi Baqitjan Sag‘intayev ham qatnashdi. Mehmon sifatida Abu-Dabi valiahd shahzodasi Shayx Xolid Ol Nahayon, Mo‘g‘uliston Bosh vazirining birinchi o‘rinbosari Nam-Osorin Uchral va MDH Bosh kotibi Sergey Lebedev ishtirok etdi.

Kun tartibidan ko‘p tomonlama savdo-iqtisodiy hamkorlikni yanada kengaytirish, sanoat kooperatsiyasi loyihalarini qo‘llab-quvvatlash, hamkorlikning ustuvor yo‘nalishlarida qo‘shma dasturlarni amalga oshirish masalalari o‘rin oldi.

O‘zbekiston Prezidenti nutqining avvalida YOII mamlakatlari bilan o‘zaro manfaatli hamkorlikni yanada kengaytirish va chuqurlashtirish mamlakatimiz tashqi iqtisodiy siyosatining ustuvor yo‘nalishlaridan biri ekanini ta’kidladi.

Tashkilotga a’zo mamlakatlarga ularning delegatsiyalari joriy yilda O‘zbekistonda o‘tkazilgan "Innoprom. Markaziy Osiyo" xalqaro sanoat ko‘rgazmasi va to‘rtinchi Toshkent investitsiya forumida faol ishtirok etgani uchun minnatdorlik bildirildi.

Ushbu tadbirlar yakunida muhim kelishuvlarga erishilgani, hamkorlikning yangi yo‘nalishlari va istiqbolli loyihalari belgilab olingani alohida ta’kidlandi.

Davlatimiz rahbari yig‘ilish ishtirokchilariga O‘zbekiston bilan Yevroosiyo iqtisodiy ittifoqi o‘rtasida ko‘p qirrali hamkorlik qay darajada rivojlanayotgani to‘g‘risida ma’lumot berdi. Xususan, kuzatuvchi davlat maqomidagi hamkorlik davrida O‘zbekistonning Ittifoq mamlakatlari bilan tashqi savdo aylanmasi 80 foizga oshib, o‘tgan yil yakuniga ko‘ra 18 milliard dollarni tashkil etdi.

Joriy yil mart oyida qo‘shma Ishchi guruhning to‘rtinchi yig‘ilishi muvaffaqiyatli o‘tkazildi, uning yakunida texnik to‘siqlarni bosqichma-bosqich bartaraf etish, sanoat kooperatsiyasini chuqurlashtirish va ishbilarmonlik tashabbuslarini rag‘batlantirish bo‘yicha chora-tadbirlar ishlab chiqildi.

Qariyb 40 ta aniq tadbirni qamrab olgan yangi uch yillik Rejani amalga oshirish boshlandi. O‘zbekiston EOIIning muhim tashabbuslari, jumladan, "Yevroosiyo agroekspress", elektron savdoni rivojlantirish, yuk tashishni raqamlashtirish va iqlim kun tartibi kabi loyiha va dasturlarida ham faol ishtirok etmoqda.

Bundan tashqari, aprel oyida mamlakatimizning Yevroosiyo taraqqiyot bankini ta’sis etish to‘g‘risidagi bitimga qo‘shilish jarayonlari yakunlandi. Bank bilan birgalikda infratuzilmani modernizatsiya qilish, metallurgiya, to‘qimachilik, kimyo va boshqa strategik tarmoqlarda istiqbolli loyihalar portfeli ishlab chiqilmoqda.

Davlatimiz rahbari YOII bilan sheriklikni rivojlantirishning asosiy yo‘nalishlari bo‘yicha o‘z nuqtayi nazarini bayon qildi.

O‘zaro tovar ayirboshlashni ko‘paytirish uchun qulay sharoitlar yaratish muhimligi qayd etildi. O‘zbekiston mamlakatlarimiz o‘rtasidagi erkin savdo zonasi faoliyatini ta’minlash bilan bog‘liq barcha kelishuvlarni to‘liq bajarib kelayotgani ta’kidlandi.

Shu ma’noda, mamlakatimizning savdo operatsiyalarini texnik tartibga solish tartib-taomillarini soddalashtirish va tizimlarini yaqinlashtirishga qaratilgan qator takliflarini ekspertlar darajasida ishlab chiqishni jadallashtirish zarurligi ko‘rsatib o‘tildi.

Shuningdek, O‘zbekiston savdoni qo‘llab-quvvatlash vositalari va mexanizmlarida – YOII texnik jihatdan tartibga solishning raqamli tizimi va raqamli transport yo‘laklari ekotizimi, Yevroosiyo qayta sug‘urtalash kompaniyasi kabilarda qatnashishdan manfaatdor ekani qayd etildi.

Zamonaviy axborot texnologiyalari va sun’iy intellekt jadal rivojlanayotganini hisobga olib, raqamlashtirish sohasidagi ko‘p tomonlama hamkorlik istiqbollari ko‘rsatib o‘tildi. Bu borada elektron savdo, tovarlarni raqamli markirovkalash, yangi avlod logistika platformalarini yaratish, muayyan tarmoqlarda sun’iy intellekt texnologiyalarini joriy etish kabi yo‘nalishlarni qamrab olgan alohida dastur qabul qilish taklif etildi.

Shuningdek, O‘zbekiston o‘tkazish punktlarining yagona integratsiyalashgan axborot tizimida ishtirok etishi mumkinligi ta’kidlandi. Bu chegaralardan o‘tishni tezlashtirish, monitoring samaradorligi va barcha tartib-taomillarning shaffofligini ta’minlash imkonini beradi.

Kooperatsiya aloqalarini rivojlantirishni rag‘batlantirish maqsadida kichik va o‘rta biznesni qo‘llab-quvvatlash bo‘yicha yo‘lga qo‘yilgan dasturlar doirasida, shu jumladan YOII Ishbilarmonlar kengashi bilan birgalikda amaliy hamkorlikni kengaytirishga tayyorlik bildirildi.

O‘zbekiston sanoat loyihalarini moliyaviy qo‘llab-quvvatlash mexanizmi hamda Sanoat kooperatsiyasi va texnologiyalar transferi bo‘yicha Yevroosiyo tarmog‘i platformasining imkoniyatlaridan foydalanishdan manfaatdor ekanligi aytildi.

Oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlash sohasida qishloq xo‘jaligi ishlab chiqaruvchilari hamkorligi uchun imkoniyatlarni kengaytirishga qaratilgan chora-tadbirlarni ishlab chiqish muhimligi ta’kidlandi.

O‘zbekistonning YOII mamlakatlari bilan Agrokooperatsiya dasturini qabul qilish haqidagi tashabbusni amalga oshirish shular jumlasidan. Ushbu dastur ilg‘or texnologiyalarni joriy etish, qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini tashish qoidalarini soddalashtirish, "yashil" yo‘lakning samarali ishlashi va kengaytirilishini nazarda tutadi.

Bundan tashqari, YOII bo‘yicha hamkorlar bilan tartib-qoidalarni soddalashtirish va mehnat resurslari harakatchanligini oshirish bo‘yicha faol ishlar olib borilmoqda. Shu munosabat bilan mehnat bozorida talab yuqori bo‘lgan sohalarda kasbiy standartlar va malaka talablarini yaqinlashtirish masalalari yuzasidan ekspertlar maslahatlashuvini o‘tkazish taklif etildi.

Shuningdek, tashkilot doirasida ishga tushirilgan "Chegarasiz mehnat" integratsiyalashgan platformasiga qo‘shilishga tayyorlik ham bildirildi.

Yakunda davlatimiz rahbari O‘zbekistonning YOII doirasidagi ko‘p tomonlama dastur va loyihalarda ishtiroki iqtisodiy hamkorlikni mustahkamlashga hamda mamlakatlarimizning barqaror rivojlanishiga xizmat qilishi ta’kidladi.

Ommaviy axborot vositalari vakillari bilan uchrashuvda O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev va Mo‘g‘uliston Prezidenti Uxnaagiyn Xurelsux o‘tkazilgan muzokaralar natijalariga doir fikrlarini bayon qildilar.

Davlatimiz rahbari o‘z nutqining boshida do‘st Mo‘g‘uliston xalqini yaqinlashib kelayotgan milliy bayram - Xalq inqilobi kuni bilan samimiy muborakbod etdi.

- Mo‘g‘ulistonlik do‘stlarimizning ijtimoiy-iqtisodiy islohotlarni amalga oshirishdagi e’tiborga loyiq muvaffaqiyatlari va yutuqlaridan chin dildan xursandmiz, sizning tinchliksevar tashqi siyosatingizni to‘la qo‘llab-quvvatlaymiz, - dedi mamlakatimiz yetakchisi.

Bugungi kunda Mo‘g‘uliston iqtisodiyoti barqaror yuqori o‘sish sur’atlarini ko‘rsatayotgani ta’kidlandi. Mamlakatda sanoat tarmoqlari, qishloq xo‘jaligi, infratuzilma modernizatsiya qilinmoqda. Qoraqurum shahrini keng ko‘lamli rekonstruksiya qilish ishlari boshlangan. Izchil, pragmatik va faol siyosat tufayli mamlakatning xalqaro nufuzi oshmoqda.

O‘zbekiston Prezidentining Mo‘g‘ulistonga ilk tashrifi ikki mamlakat o‘rtasidagi do‘stlik va ko‘p qirrali hamkorlik munosabatlari rivojida tarixiy voqea bo‘lgani alohida qayd etildi.

Davlatimiz rahbari tashrifning asosiy natijalaridan biri sifatida O‘zbekiston-Mo‘g‘uliston hamkorligida yangi bosqichni boshlab beradigan muhim hujjat - Keng qamrovli sheriklik to‘g‘risidagi qo‘shma deklaratsiya imzolanganini ta’kidladi.

Muzokaralar davomida amaliy hamkorlikning barcha asosiy masalalari va istiqbolli yo‘nalishlari atroflicha ko‘rib chiqilgani, kelajakka mo‘ljallangan aniq vazifa va rejalar belgilab olingani aytildi.

2024-yilda Toshkentda bo‘lib o‘tgan sammitdan so‘ng barcha yo‘nalishlarda aloqalar faollashgani qayd etildi. Joriy yil fevral oyida Hukumatlararo komissiyaning birinchi yig‘ilishi samarali o‘tkazildi.

Birlashgan Millatlar Tashkiloti, Shanxay hamkorlik tashkiloti va boshqa ko‘p tomonlama tuzilmalar doirasida yaqin hamkorlik va o‘zaro qo‘llab-quvvatlashni davom ettirishga kelishib olindi.

O‘zbekiston Prezidentining so‘zlariga ko‘ra, muzokaralarda asosiy e’tibor iqtisodiy hamkorlikka qaratildi. Yaqin yillarda tovar ayirboshlash hajmini, eng avvalo, xaridorgir mahsulotlar nomenklaturasi va hajmini kengaytirish orqali bir necha barobar oshirish vazifalari belgilandi. Ulan-Batorda ko‘rgazma zaliga ega bo‘lgan O‘zbekiston savdo uyi ochilishi bu ishlar uchun amaliy asos bo‘lishi ta’kidlandi.

Tashrif arafasida O‘zbekiston va Mo‘g‘uliston tadbirkorlarining biznes forumi va uchrashuvlari muvaffaqiyatli o‘tkazilgani, yangi shartnoma va bitimlar imzolangani mamnuniyat bilan qayd etildi. Davlat rahbarlari bundan buyon ham tadbirkorlik uchun barcha sharoitlarni yaratish va ularning ishbilarmonlik tashabbuslarini har tomonlama qo‘llab-quvvatlashga kelishib oldilar.

Shu munosabat bilan imtiyozli savdo va investitsiyalarni o‘zaro himoya qilish to‘g‘risidagi bitimlarni eng qisqa muddatlarda qabul qilishga kelishildi.

Bundan tashqari, muzokaralar chog‘ida ikki mamlakat iqtisodiyotlari bir-birini samarali to‘ldirishi mumkin bo‘lgan tarmoqlarda sanoat kooperatsiyasining aniq yo‘nalishlari belgilab olindi.

Jumladan, mineral resurslarni qazib olish va qayta ishlash, qishloq xo‘jaligi, chorvachilik, yengil sanoatda hamkorlik, jumladan, jun, terini chuqur qayta ishlash va ko‘plab boshqa yo‘nalishlarda loyihalarni amalga oshirish nazarda tutilmoqda.

Dengizga chiqish imkoniyati bo‘lmagan mamlakatlar sifatida ekspertlarni keng jalb qilgan holda samarali transport yo‘nalishlarini birgalikda rivojlantirishga kelishib olindi. Joriy yilning kuzidan poytaxtlar o‘rtasida to‘g‘ridan to‘g‘ri aviaqatnovlar yo‘lga qo‘yilishi qayd etildi.

Madaniyat, ta’lim va turizm sohalarida faol almashinuvlarni davom ettirishga kelishildi. Shu kunlarda Ulan-Batorda O‘zbekiston madaniyati kunlari, ikki mamlakat sayyohlik tashkilotlarining uchrashuvlari o‘tkazilmoqda.

Tomonlar muntazam ravishda o‘zaro konsertlar, ko‘rgazmalar, kino namoyishlari uyushtirish, festivallarda ishtirok etishga kelishib oldilar.

Shuningdek, davlatimiz rahbari ajratilayotgan kvotalar doirasida mo‘g‘ulistonlik yoshlarning O‘zbekistondagi yetakchi oliy ta’lim muassasalarida ta’lim olishini qayta yo‘lga qo‘yishga tayyorligini bildirdi.

Erishilgan kelishuvlar va imzolangan bitimlarni o‘z vaqtida va sifatli amalga oshirish uchun ikki mamlakat hukumatlari tomonidan keng qamrovli "yo‘l xaritasi" qabul qilinishi ta’kidlandi.

So‘zining yakunida davlatimiz rahbari Mo‘g‘uliston Prezidentini rasmiy tashrif bilan O‘zbekistonga kelishga taklif etganini ma’lum qildi.

Davlatimiz rahbari Qarshi shahridan Shahrisabzga ketayotib, poyezdda qashqadaryolik faollar bilan samimiy muloqotda bo‘ldi.

Suhbatda shahar-u qishloqlardagi o‘zgarishlar, aholi hayoti, bugungi tinchlik qadri haqida so‘z bordi.

“Inson qadri uchun, inson baxti uchun” degan ezgu g‘oya davlatimizning faoliyat dasturiga aylangan. Shu asosida aholining turmush sharoitlarini yaxshilash, daromadi va farovonligini oshirish, mahallalarni obod qilish ijtimoiy hayotimizda yetakchi o‘ringa chiqmoqda.

Hududlar imkoniyatini to‘liq ishga solish, kambag‘allikni qisqartirishga qaratilgan dasturlar natijasida yurtimizning o‘zida munosib mehnat sharoitlari yaratilmoqda. Yoshlar va xotin-qizlar daromadli kasblarga o‘qitilyapti.

Iqtisodiyotdagi tarkibiy o‘zgarishlar samarasida sanoat jadal rivojlanmoqda, ilg‘or texnologiyali korxonalarda qo‘shilgan qiymat yaratilmoqda. Qishloq xo‘jaligi, turizm, transport, energetika sohalarida ulkan loyihalar ishga tushirilmoqda.

Prezidentimiz iqtisodiyot rivoji, aholi kayfiyatida yo‘llarning ahamiyati yuqori ekanini ta’kidlab, bu borada mutasaddilarga topshiriqlar berdi. Oxirgi 2-yilda yurtimizda 40 ming kilometr yo‘l va 540 ta ko‘prik ta’mirlangan. Bu yil Qashqadaryoda jami 100 kilometr magistral yo‘llar ta’mirlanishi rejalashtirilgan. Bu loyihalarni tezlashtirish, yo‘l bo‘ylarini obodonlashtirish bo‘yicha ko‘rsatmalar berildi.

Nuroniylar bu o‘zgarishlarni xalqimiz o‘z hayotida sezayotgani,  islohotlarga yuqori baho berayotganini aytishdi. Xotin-qizlar vakili barcha sohalarda ayollarga keng imkoniyatlar berilgani, natijada ular o‘z oilasi va mehnat jamoalarida qadr topib, hayotidan rozi bo‘lib yashayotganini so‘zlab berdi.

2025-yil 26-maydan 9-iyungacha JIDU huzuridagi Diplomatik akademiyada O‘zbekiston Respublikasi Tashqi ishlar vazirligi xodimlari uchun qisqa muddatli “Oʻzbekiston Respublikasi tashqi siyosiy faoliyati asoslari. Diplomatik protokol, etiket va muzokaralar jarayoni” mavzudagi malaka oshirish va qayta tayyorlash kursi tashkil etildi.

Diplomatlarning o‘quv jarayoniga respublika va JIDUning yetakchi mutaxassislari jalb etildi. Mashg‘ulotlar davomida ishtirokchilar diplomatik protokol, etiket, xizmat yozishmalari yuritish, diplomatik qabul marosimlarini tashkil etish, muzokaralar olib borish hamda turli darajadagi rasmiy tashriflar doirasida protokol tadbirlari dasturlarini tayyorlash bo‘yicha nazariy bilim va amaliy ko‘nikmalarni egalladilar.

2025-yil 14-iyun kuni O‘zbekiston Respublikasi TIV JIDU huzuridagi Diplomatik akademiyaning o‘qish jarayonini muvoffaqiyatli tugatgan barcha tinglovchilariga qisqa muddatli kurslarini tamomlaganlik to‘g‘risidagi sertifikatlar topshirildi.

Professor Dviveding maqolasi hind tilida Hindistonning gazetasida cho'p etilgan

Maqolani ingliz tilida o'qishingiz mumkin

Toshkent shahrida bo‘lib o‘tgan muzokaralar yakunida O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev va Slovakiya Respublikasi Bosh vaziri Robert Fitso Strategik sheriklik munosabatlarini o‘rnatish to‘g‘risidagi qo‘shma deklaratsiyani imzoladilar.

Yetakchilar huzurida ikki tomonlama hujjatlar, xususan:

- diplomatik kadrlar tayyorlash to‘g‘risida;

- qishloq xo‘jaligi sohasidagi hamkorlik to‘g‘risida;

- standartlashtirish, metrologiya va tovarlarning muvofiqligini baholash sohasidagi hamkorlik to‘g‘risida;

- energetika bozorlarini tartibga solish sohasidagi hamkorlik to‘g‘risidagi bitimlar;

- 2025-2026-yillarga mo‘ljallangan tashqi ishlar vazirliklari o‘rtasidagi hamkorlik dasturi;

- 2025-2026-yillarga mo‘ljallangan standartlashtirish sohasidagi hamkorlik dasturi almashildi.

O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev 7-iyun kuni "Al Mirqab Capital" kompaniyasi boshqaruvi raisi Hamad bin Jassim Ol Soniy va "Blackrock" investitsiya kompaniyasi katta boshqaruvchi direktori Adebayo Ogunlesidan iborat xorijiy investorlar delegatsiyasini qabul qildi.

O‘zaro manfaatli hamkorlikni rivojlantirish va mamlakatimizda istiqbolli investitsiya loyihalarini amalga oshirish masalalari ko‘rib chiqildi.

Davlat-xususiy sheriklikda yirik infratuzilma va sanoat loyihalarini amalga oshirish, shu jumladan gaz va elektr tarmoqlari, suv ta’minoti tizimini modernizatsiya qilish, energiya ishlab chiqarish va to‘plash quvvatlari, katta tezlikda harakatlanishga mo‘ljallangan temir yo‘llarni qurish, ko‘chmas mulk obyektlari va biznes infratuzilmasini barpo etish ustuvor yo‘nalishlar sifatida belgilandi.

Muzokaralar yakunida istiqbolli loyihalarni tizimli ilgari surish bo‘yicha "yo‘l xaritasi"ni qabul qilishga kelishib olindi.

Qadrli farzandlarim!

Avvalo, siz, azizlarni Osiyoning eng kuchli jamoalari ishtirok etgan saralash o‘yinlarida chinakam jasorat va matonat namunasini ko‘rsatib, tom ma’noda ulkan g‘alabaga erishganingiz – Vatanimiz tarixida birinchi marta jahon chempionati yo‘llanmasini qo‘lga kiritganingiz bilan chin qalbimdan samimiy muborakbod etaman.

Hech shubhasiz, milliy sportimiz solnomasiga oltin harflar bilan bitiladigan bunday yorqin natija yurtimizdagi millionlab futbol muxlislari, butun xalqimizning necha yillik orzusi edi, desak, to‘g‘ri bo‘ladi. Sizlar professional bilim va malakangiz, tajriba va mahoratingiz, eng muhimi, yuksak irodangiz va g‘alabaga bo‘lgan ishonchingiz bilan ana shunday orzuni real haqiqatga aylantirganingiz har qanday tahsin va tasannoga munosibdir.

Mana shu munavvar oqshomda – qutlug‘ zafar ayyomida ko‘pmillatli butun O‘zbekiston xalqi sizlar bilan haqli ravishda faxrlanmoqda, desak, ayni haqiqatni aytgan bo‘lamiz.

Saralash o‘yinlari naqadar kuchli raqobat ostida, keskin va shiddatli kurashlarda o‘tgani, terma jamoamizga nisbatan turli bosimlar bo‘lganiga qaramasdan, sizlar zarur ochkolarni jamg‘arib, azm-u shijoatli Yangi O‘zbekiston yoshlari qanday yuksak marralarni egallashga qodir ekanini yana bir bor amalda isbotladingiz.

Sizlarning ana shunday g‘oyat mas’uliyatli turnirdagi munosib ishtirokingiz keyingi yillarda mamlakatimizda sportga, jumladan, uning eng ommaviy turi bo‘lgan futbolga berilayotgan ulkan e’tiborning yana bir buyuk amaliy natijasi sifatida ham biz uchun g‘oyat qadrlidir.

Aminman, bu tarixiy yutuq xalqimizni ezgu maqsadlar yo‘lida yanada birlashtiradi, ming-minglab yoshlarimiz uchun ilhom manbaiga, ibrat timsoliga aylanadi, Yangi O‘zbekistonning xalqaro obro‘-e’tiborini yanada oshirishga xizmat qiladi.

Sizlar futbol maydonlaridagi mana shunday shonli yutuqdan yangi kuch va ruh olib, kelgusi yili AQSH, Meksika va Kanada davlatlarida bo‘lib o‘tadigan jahon chempionatida nafaqat O‘zbekiston, balki butun Markaziy Osiyo mintaqasining birinchi va yagona vakili bo‘lishdek yuksak sharafni chuqur his etgan holda, yanada katta jonbozlik ko‘rsatasizlar, deb ishonaman.

Mana shu shukuhli ayyomda sizlarni doimo qo‘llab-quvvatlab kelayotgan mehribon va talabchan ustoz-murabbiylaringiz, milliy terma jamoamizning barcha a’zolarini, sizlarga baxt va omad tilab, kecha-yu kunduz duoda bo‘lib kelgan ota-onalaringiz, aka-uka, opa-singil va barcha yaqinlaringizni o‘z nomimdan, butun xalqimiz nomidan qizg‘in tabriklab, ularga samimiy minnatdorligimni bildiraman.

Sizlar muqaddas Qurbon hayiti kunlarida xalqimizga bayram sovg‘asi sifatida olib kelayotgan ushbu unutilmas tarixiy g‘alaba barchamizga muborak bo‘lsin!

Zafarli odimlaringiz bardavom bo‘lsin, aziz farzandlarim!

Shavkat Mirziyoyev,

O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti

2025-yil 26-maydan 5-iyungacha O‘zbekiston Respublikasi Mudofaa vazirligi tinglovchilari uchun Jahon iqtisodiyoti va diplomatiya universiteti huzuridagi Diplomatik akademiyada “O‘zbekiston Respublikasining tashqi siyosati asoslari, diplomatik protokol, etiket va muzokaralar jarayoni” mavzusida ikki haftalik o‘quv kursi tashkil etildi.

Mashg‘ulotlar davomida ishtirokchilar diplomatik protokol va etiket, xizmat yozishmalari yuritish, diplomatik qabul marosimlarini tashkil etish, muzokaralar olib borish hamda turli darajadagi rasmiy tashriflar doirasida protokol tadbirlari dasturlarini tayyorlash bo‘yicha nazariy bilim va amaliy ko‘nikmalarni egalladilar.

2025-yil 5-iyun kuni ushbu kursni muvaffaqiyatli tamomlagan tinglovchilarga Tashqi ishlar vazirligi JIDU huzuridagi Diplomatik akademiyasi tomonidan sertifikatlar topshirildi.